Soms weet je dat er iets niet klopt in je relatie, maar het kan moeilijk zijn om precies te benoemen wat het is. Je vinger erop te leggen. Misschien voel je je vaak onbegrepen, ongelukkig, ondergewaardeerd, of emotioneel kapot. Je hebt het gevoel niets meer goed te kunnen doen. Dit kunnen signalen zijn van een toxische relatie. Maar wat betekent dat eigenlijk, een toxische relatie? En hoe herken je het?
Wat is een toxische relatie?
Een toxische relatie is een relatie waarin de interacties tussen jou en je partner voornamelijk negatief en destructief zijn. Op een gegeven moment ga je dit inzien. In plaats van je gelukkig fijn en ondersteund te voelen, voel je je vaak gestrest, ongelukkig of zelfs angstig.
Het gaat niet alleen om zo af en toe een ruzie – dat is redelijk normaal in een relatie. Het gaat om een patroon van gedrag dat je mentale en emotionele gezondheid schaadt en je niet meer weet hoe je hiermee verder kunt en of je wel verder kunt. Je bent ten einde raad en wil zo graag maar het lukt gewoon niet..
Tekenen van een toxische relatie
Het is niet altijd makkelijk om een toxische relatie te herkennen, vooral omdat je soms geleidelijk in zo’n situatie terechtkomt. Hier zijn enkele veelvoorkomende tekenen dat je in een toxische relatie zit:
- Constante kritiek en vernedering
In een gezonde relatie geven partners elkaar opbouwende feedback en laten ze elkaar in hun waarde. In een toxische relatie komt kritiek vaak voor in de vorm van vernederingen of kleinerende opmerkingen. Je voelt je nooit goed genoeg en krijgt het gevoel dat je alles fout doet. - Controle en jaloezie
Toxische partners proberen vaak controle over je uit te oefenen. Dit kan subtiel beginnen, bijvoorbeeld door te willen weten waar je altijd bent, maar kan escaleren naar het controleren van je telefoon, je sociale contacten beperken, of zelfs bepalen wat je wel en niet mag doen. Je voelt dat er iets niet klopt. - Gaslighting
Dit is een vorm van manipulatie waarbij je partner je aan jezelf laat twijfelen. Ze draaien de feiten om en maken je onzeker over je eigen waarneming. Je begint je af te vragen of je gek bent, omdat je partner keer op keer je gevoelens of zorgen bagatelliseert of ontkent. - Gebrek aan steun en empathie
In een gezonde relatie steunen partners elkaar in moeilijke tijden. In een toxische relatie ontbreekt deze steun vaak, en je partner toont weinig tot geen empathie voor je gevoelens of problemen. Je kunt je emotioneel verwaarloosd voelen. En daardoor de moed verliezen om verder te gaan.. - Emotionele of fysieke intimidatie
Toxische relaties kunnen ook gepaard gaan met vormen van intimidatie, of dit nu emotioneel of fysiek is. Dit kan variëren van verbale bedreigingen tot zelfs fysiek geweld. Angst en onbegrip/ geen rust ziin vaak een constante factoren in de relatie en je bent constant op je hoede.
Wat moet je doen als je in een toxische relatie zit?
Herkenning is de eerste stap. Dan ben je al op de helft. Zodra je je bewust wordt van de patronen die je ongelukkig maken, is het belangrijk om actie te ondernemen. Hopelijk lukt je dat en hier zijn enkele stappen die je kunt overwegen:
- Erken het probleem
Het is makkelijk om excuses te maken voor het gedrag van je partner, vooral als je al lange tijd in de relatie zit. Maar de eerste stap naar verandering is het erkennen dat het probleem bestaat. Realiseer je dat je beter verdient. - Zoek steun
Praat met iemand die je vertrouwt – een vriend, familielid of therapeut. Het kan helpen om je gevoelens en ervaringen te delen met iemand buiten de relatie die je kan ondersteunen en advies kan geven. - Overweeg therapie of relatietherapie
Relatietherapie kan een goede manier zijn om patronen te doorbreken. Samen met een therapeut kun je leren hoe je beter kunt communiceren, je grenzen kunt aangeven en kunt werken aan een gezondere dynamiek. Soms kunnen deze patronen doorbroken worden en kan de relatie verbeteren, maar soms helpt therapie juist om in te zien dat het beter is om uit elkaar te gaan. - Stel grenzen
Als je in de relatie wilt blijven en aan verbetering wilt werken, is het belangrijk om duidelijke grenzen te stellen. Communiceer wat je wel en niet accepteert in de relatie, en houd je aan deze grenzen. - Overweeg om uit de relatie te stappen hoe zwaar ook.
Niet elke relatie is te redden. Als je merkt dat je partner geen moeite doet om te veranderen of als de relatie je geestelijke gezondheid schaadt, kan het beter zijn om de relatie te beëindigen. Dit is vaak moeilijk, maar soms is het de beste manier om jezelf te beschermen.
Hoe kan relatietherapie helpen?
Relatietherapie kan helpen bij het doorbreken van destructieve patronen. Een therapeut kan je helpen om inzicht te krijgen in het gedrag van je partner, maar ook in je eigen reacties daarop Meestal is het beter eerst alleen te komen als je dit herkent en erover te praten.
Dan gaan we kijken of er nog iets aan te doen valt en of je dit wel wilt! Vervolgens kunnen jullie evt. samen komen en leren hoe je effectiever kunt communiceren en werken aan een gezondere relatie.
In sommige gevallen kan therapie helpen om een relatie te redden, maar in andere gevallen kan het duidelijk worden dat het beter is om uit elkaar te gaan. Een therapeut kan je ook begeleiden bij het maken van die moeilijke beslissing. Op een gegeven moment na lang overwegen en inmiddels alles geprobeerd te hebben kan dit beter zijn. De disbalans is vaak erger dan een keuze maken. Dit is verschrikkelijk moeilijk, maar je moet ook aan jezelf denken en soms kun je niet anders meer.
Conclusie
Als je het gevoel hebt dat je in een toxische relatie zit, is het belangrijk om actie te ondernemen. Probeer het in ieder geval. Toxische relaties kunnen je geestelijke en emotionele gezondheid ernstig schaden. Door de tekenen te herkennen en hulp te zoeken, kun je stappen zetten naar een gezonder en gelukkiger leven….
